Ξηροφθαλμία

Η ξηροφθαλμία οφείλεται στην κακή ποιότητα και ποσότητα δακρύων που επαλείφουν τον κερατοειδή με αποτέλεσμα την ανεπαρκή του λύπανση. Το δακρυϊκό φιλμ είναι απαραίτητο για την καλή όραση και την υγεία των ματιών και αποτελείται από 3 στιβάδες:

• Η βλεννώδης στοιβάδα καλύπτει τον κερατοειδή χιτώνα (την εξωτερική επιφάνεια του ματιού) δημιουργώντας μια χαμηλή συγκόλληση με αυτόν ούτως ώστε το δάκρυ να παραμένει σταθερό επάνω στο μάτι. Το βλενώδες στρώμα παράγεται από πολλούς μικρούς αδένες ανάμεσα στα τοιχώματα των βλεφάρων.

• Η υδαρής στοιβάδα παρέχει την υγρασία και μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στον κερατοειδή χιτώνα. Αυτό το στρώμα αποτελείται κατά 98% από νερό μαζί με μικρές ποσότητες από χλωριούχο νάτριο (αλάτι), πρωτεΐνες και άλλα συστατικά. Το υδάτινο στρώμα παράγεται στον δακρυικό αδένα ο οποίος βρίσκεται στν βάση του άνω βλεφάρου.

• Η λιπώδης στοιβάδα δημιουργεί μια ελαιώδη μεμβράνη η οποία καλύπτει την δακρυική στιβάδα και την προστατεύει από την εξάτμιση. Το ελαιώδες στρώμα παράγεται από πολλούς μικρούς αδένες ανάμεσα στα τοιχώματα των βλεφάρων.

Αίτια της ξηροφθαλμίας:
Η εμφάνιση ξηροφθαλμίας σημαίνει ότι υπάρχει κάποιου είδους ανεπάρκεια σε τουλάχιστον μια από αυτές τις στοιβάδες: Ίσως, είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα σε όσους χρησιμοποιούν φακούς επαφής.

Συμπτώματα της ξηροφθαλμίας:
• Αίσθημα ξένπου σώματος.
• Αίσθημα καύσου.
• Αίσθημα βάρους στα βλέφαρα.
• Ερυθρότητα.
• Κνησμός.
• Ερεθισμός.
• Θολή όραση που βελτιώνεται με τον βλεφαρισμό.
• Αντανακλαστική δακρύροια.

Συνήθεις παράγοντες που προκαλούν την ξηροφθαλμία:

• Οι αραιοί βλεφαρισμοί.
• Ορμονικές αλλαγές π.χ. εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση.
• Ατμοσφαιρική ρύπανση π.χ. καυσαέρια, σκόνη.
• Η έλλειψη Βιταμίνης Α.
• Κλιματολογικές συνθήκες εργασίας ή σπιτιού π.χ. αλόγιστη χρήση κλιματιστικού.
• Κακή διατροφή.
• Ορισμένα φάρμακα π.χ. αντισυλληπτικά, αντικαταθλιπτικά κ.ά..
• Ορισμένες κατηγορίες νοσημάτων π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, ρευματοειδής, αρθρίτιδα, εγκεφαλικό επεισόδιο κ.ά..
• Πολύωρη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή.
• Η φυσική γήρανση του σώματος.

Τρόποι αντιμετώπισης:

• Τεχνητά δάκρυα και λιπαντικά.
Τα τεχνητά δάκρυα διατίθενται άνευ ιατρικής συνταγής και προσφέρουν ανακούφιση από τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας. Τα τεχνητά δάκρυα που δεν περιέχουν συντηρητικά είναι πιο φιλικά με τον οφθαλμό.

• Απόφραξη δακρυικού σωληναρίου.
Για τις βαριές μορφές ξηροφθαλμίας, μερικές φορές είναι απαραίτητη η απόφραξη των σωληναρίων που απομακρύνουν τα δάκρυα από το μάτι. Με την απόφραξη του δακρυϊκού σωληναρίου αυξάνεται η ποσότητα των δακρύων που παραμένουν στο ματι. Προτού διενεργηθεί μόνιμη απόφραξη του δακρυϊκού πόρου, πραγματοποιείται προσωρινή απόφραξη με την εισαγωγή βύσματος (το οποίο διαλύεται σε μερικές ημέρες) στο δακρυϊκό πόρο, ώστε να ελεγχθεί το κατά πόσον η μόνιμη απόφραξη θα οδηγήσει εν τέλει στην αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας.

• Οφθαλμολογικές σταγόνες κυκλοσπορίνης οι οποίες αυξάνουν την παραγωγή δακρύων από τον δακρυικό αδένα. Οι σταγόνες αυτές αυξάνουν τη φυσική ικανότητα του οργανισμού να παράγει δάκρυα, η οποία ενδέχεται να έχει μειωθεί εξαιτίας φλεγμονής που σχετίζεται με την ξηροφθαλμία.

• Χειρουργική επέμβαση.
Για τους χρονίως πάσχοντες από ξηροφθαλμία, σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, τα τοιχώματα του δακρυϊκού πόρου απ’ όπου γίνεται η αποχέτευση των δακρύων, συνενώνονται. Σε αντίθεση με την απόφραξη του δακρυϊκού πόρου με βύσμα, το αποτελέσμα της επέμβασης αυτής είναι μη αναστρέψιμο.