Ρωγμή-Αποκόλληση Αμφιβληστροειδούς

Ο αμφιβληστροειδής είναι ένας λεπτός φωτοευαίσθητος χιτώνας που καλύπτει το πίσω μέρος του ματιού. Ο αμφιβληστροειδής είναι υπεύθυνος για την μετατροπή της εικόνας σε ηλεκτρικό σήμα, το οποίο και θα επεξεργαστεί ο εγκέφαλος ώστε να το μετατρέψει ξανά σε εικόνα.
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι μια πάθηση κατά την οποία ο αμφιβληστροειδής αποκολλάται από το μελάγχρουν επιθήλιο με το οποίο βρίσκεται υπό φυσιολογικές συνθήκες σε πλήρη επαφή.
Αίτια εμφάνισης αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς:
Στο εσωτερικό του ματιού υπάρχει ένα gel, το οποίο ονομάζεται υαλώδες σώμα. Το gel αυτό βρίσκεται πίσω από το κρυσταλλοειδή φακό, είναι διαυγές για να επιτρέπει τη δίοδο του φωτός και γεμίζει την οπίσθια κοιλότητα του ματιού. Αποτελείται από νερό (98%), ίνες κολλαγόνου και υαλουρονικό.
To υαλώδες σώμα με την πάροδο του χρόνου υφίσταται αλλοιώσεις οι οποίες συμβαίνουν σε όλους μας. Οι αλλοιώσεις αυτές συνίστανται σε ρευστοποίηση του gel και δημιουργία κοιλοτήτων μέσα σε αυτό. Η οπίσθια αποκόλληση του υαλώδους είναι επακόλουθο της ρευστοποίησης αυτής και είναι ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα που συμβαίνει με την πρόοδο της ηλικίας. Σε μελέτες που έχουν γίνει σε ανθρώπους ηλικίας 80 ετών, στο 98% αυτών έχει συμβεί αποκόλληση του υαλοειδούς.
Σε μερικούς ασθενείς υπάρχει ισχυρή σύμφυση του υαλοειδούς με τον αμφιβληστροειδή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα όταν το υαλώδες σώμα αποκολλάται να ασκεί ισχυρή έλξη στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Η μηχανική έλξη του αμφιβληστροειδούς είναι υπεύθυνη για ένα συνηθισμένο σύμπτωμα της αποκόλλησης που είναι οι λάμψεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις που η έλξη αυτή είναι πολύ ισχυρή μπορεί να οδηγήσει σε δημιουργία ρωγμής του αμφιβληστροειδούς. Η πιθανότητα ανευρέσεως ρωγμής μετά από οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς κυμαίνεται από 5-15%.

Συμπτώματα της ρωγμής – αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς:
• Θολή όραση ή απώλεια μέρους του οπτικού πεδίου (εμφάνιση κουρτίνας ή σκιάς).
• Ξαφνική εμφάνιση πολλών μαύρων κηλίδων (μυοψίες) στο οπτικό πεδίο.
• Λάμψεις και αστραπές.

Τα παραπάνω συμπτώματα δεν σημαίνουν απαραίτητα και αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Όμως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αγνοηθούν και επιβάλλεται άμεση εξέταση από οφθαλμίατρο.
Η πιο σοβαρή ένδειξη αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς έιναι η εμφάνιση μαύρης σκιάς, σαν να κόβεται ένα μέρος του οπτικού πεδίου. Με την εμφάνισης αυτού του συμπτώματος ο ασθενής χρειάζεται επειγόντως να επισκεφθεί τον οφθαλμλίατρο.

Διάγνωση της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς:
Η διάγνωση της αποκόλλησης γίνεται με την εξέταση της βυθοσκόπησης, όπου ελέγχεται όλος ο αμφιβληστροειδής και το υαλώδες σώμα. Για να πραγματοποιηθεί η εξέταση απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ενστάλαξη σταγόνων ώστε να γίνει πλήρης διαστολή της κόρης (μυδρίαση) και με τη χρήση κατάλληλου φακού ο οφθαλμίατρος εξετάζει τον βυθό του οφθαλμού.
Αντιμετώπιση της ρωγμής του αμφιβληστροειδούς:
Σε περίπτωση που με την εξέταση βρεθεί ρωγμή αμφιβληστροειδούς χωρίς την ύπαρξη υποαμφιβληστροειδικού υγρού η ενδεδειγμένη θεραπεία είναι η περιχαράκωση της ρωγμής με ακτίνες laser (Argon laser φωτοπηξία ή κρυοπηξία). Η επιτυχία του Argon laser στο να προλάβει την αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς ανέρχεται σε ποσοστό 94%.
Εάν μια ή και περισσότερες ρωγμές μείνουν χωρίς αντιμετώπιση τότε υγρό από το ρευστοποιημένο υαλώδες σώμα μπορεί να περάσει στον υποαμφιβληστροειδικό χώρο μέσα από τη ρωγμή ή τις ρωγμές και να προκαλέσει αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς από το μελάγχρουν επιθήλιο. Στην περίπτωση αυτή η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς ονομάζεται ρηγματογενής.

Αντιμετώπιση της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς:
Στην περίπτωση της ρηγματογενούς αποκόλλησης απειλείται η όραση και ενδείκνυται αντιμετώπιση της κατάστασης με χειρουργική θεραπεία.
Η χειρουργική θεραπεία μπορεί να είναι:
• Συρραφή μοσχεύματος σιλικόνης στο σκληρό χιτώνα (scleral buckling): Ο σκοπός της επέμβασης αυτής είναι να δημιουργήσει πρόωση των εξωτερικών χιτώνων του οφθαλμού η οποία θα κλείσει την ρωγμή ή τις ρωγμές εκ των έξω. Η εγχείριση πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και τα μοσχεύματα παραμένουν για πάντα στο μάτι δίχως να το βλάπτουν.
• Με τη μέθοδο της υαλοειδεκτομής κατά την οποία με ειδικό μηχάνημα γίνεται αφαίρεση του υαλώδους σώματος, επιπέδωση του αμφιβληστροειδούς διεγχειριτικά και τοποθέτηση φυσαλίδας αερίου (που απορροφάται μόνο του σε μερικές εβδομάδες και μέχρι να απορροφηθεί ο ασθενής βλέπει μια μαύρη περιοχή στο κατώτερο οπτικό πεδίο) ή ελαίου σιλικόνης (tamponade) το οποίο χρειάζεται να αφαιρεθεί χειρουργικά μετά από λίγους μήνες. Έπειτα από αυτή την επέμβαση ο ασθενής χρειάζεται να διατηρήσει τη θέση της κεφαλής του σε μια συγκεκριμένη θέση για μερικές μέρες, ώστε να μπορέσει η φυσαλίδα αερίου ή το έλαιο σιλικόνης να πιέσει ομοιόμορφα τον αμφιβληστροειδή.
Με βάση δημοσιευμένες μελέτες η χειρουργική αποκατάσταση αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς έχει ποσοστό επιτυχίας που ξεπερνά το 90%, εφόσον ο ασθενής χειρουργηθεί σε πρώιμα στάδια. Σε προχωρημένες αποκολλήσεις ή παραμελημένες περιπτώσεις το ποσοστό επιτυχίας είναι μικρότερο και κυμαίνεται από 70 έως 80% με μια ή και περισσότερες επεμβάσεις.