Κερατόκωνος

Ο κερατόκωνος σημαίνει την ανάπτυξη κωνικού σχήματος του κερατοειδούς. Πρόκειται για μία μη φλεγμονώδη εκτασία του κερατοειδούς. Η πάθηση χαρακτηρίζεται από προοδευτική λέπτυνση και αύξηση της καμπυλότητας του κερατοειδούς. Καθώς η καμπυλότητα αυξάνει και ο κερατοειδής λεπταίνει, η όραση του ασθενούς χειροτερεύει. Η μείωση της όρασης μπορεί να είναι μικρή ή μεγάλη ανάλογα με την έκταση της βλάβης. Η ελάττωση της όρασης κυρίως οφείλεται σε ανώμαλο αστιγματισμό και μυωπία και λιγότερο σε θόλωση του κερατοειδούς.

Για να κατανοήσουμε τι είναι ο κερατόκωνος, είναι σημαντικό να καταλάβουμε τον καθοριστικό ρόλο που παίζει ο κερατοειδής στην ικανότητά μας να βλέπουμε. Συχνά παρομοιάζεται με παράθυρο του οφθαλμού, αφού το φως πρέπει να περάσει μέσα από τον κερατοειδή για να μπεί στο μάτι. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για να περάσει το φως μέσα. Επειδή ο κερατοειδής είναι τοιχωματικός χιτώνας, χρησιμεύει στο να προστατεύει το υπόλοιπο μάτι από ξένα σώματα. Μία ακόμη σημαντική λειτουργία του είναι η διάθλαση του φωτός που μπαίνει στο μάτι. Με άλλα λόγια, ο κερατοειδής συγκλίνει τις εισερχόμενες ακτίνες φωτός με σκοπό αυτές να προσπέσουν στον αμφιβληστροειδή. Ο αμφιβληστροειδής είναι που μετατρέπει τις φωτεινές εικόνες σε ηλεκτρικά σήματα τα οποία πηγαίνουν στον εγκέφαλο και έτσι αντιλαμβανόμαστε αυτό που βλέπουμε. Θόλωση του κερατοειδούς ή διαταραχή της αρχιτεκτονικής του από κερατόκωνο περιορίζουν τη σωστή λειτουργία του, με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία στο να φτάσει το φως στον αμφιβληστροειδή και από εκεί στον εγκέφαλο.

Τα συμπτώματα του κερατοκώνου είναι:
• Αλλοίωση ή θόλωση της όρασης λόγω αύξησης της μυωπίας και του αστιγματισμού.
• Συχνή αλλαγή γυαλιών ή φακών επαφής, λόγω του ότι ο κερατοειδής αποκτά πιο ανώμαλο σχήμα.
Ο κερατόκωνος συχνά αφορά και τα δύο μάτια, συχνότερα όμως το ένα προσβάλλεται περισσότερο. Συχνά ο κερατόκωνος εμφανίζεται σε ασθενείς που πάσχουν από αλλεργική επιπεφυκίτιδα και έχει συσχετιστεί με το τρίψιμο των ματιών.

Συχνότητα εμφάνισης του κερατοκώνου:
Ο κερατόκωνος συνηθέστερα εμφανίζεται στην εφηβεία ή στη δεύτερη δεκαετία της ζωής. 1 στους 2000 ανθρώπους στο γενικό πληθυσμό πάσχει από κερατόκωνο. Περίπου 1 στους 10 ασθενείς με κερατόκωνο, έχουν μέλη στην οικογένεια τους που πάσχουν από την ίδια νόσο. Φαίνεται ότι η νόσος έχει οικογενή χαρακτήρα. Η κατάσταση δεν έχει συσχετισθεί με κάποια κοινωνική, μορφωτική ή γεωγραφική κατανομή. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε τι προκαλεί κερατόκωνο. Υποθέτουμε ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση λόγω του οικογενούς χαρακτήρα της νόσου. Μερικοί ερευνητές αναζητούν την πιθανότητα να ευθύνεται το ενδοκρινικό σύστημα, αφού η νόσος συχνά συμβαίνει στην εφηβεία. Είναι δυνατό το τρίψιμο των ματιών να συντελεί στη δημιουργία της πάθησης.

Αντιμετώπιση του κερατοκώνου:
Η οπτική διαταραχή σε ήπιες περιπτώσεις κερατοκώνου μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά ή ειδικούς φακούς επαφής που αντισταθμίζουν το κωνικό σχήμα που απέκτησε ο κερατοειδής.
Η χορήγηση αντιαλλεργικών κολλυρίων (σταθεροποιητές των μαστοκυττάρων) βοηθά τους ασθενείς στην αποφυγή του τριψίματος των ματιών.
Οι ασθενέις που πάσχουν από κερατόκωνο είναι σημαντικό να εξετάζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Κατά την εξέταση χρειάζεται να γίνεται η μέτρηση της καλύτερα διορθούμενης οπτικής οξύτητας με γυαλιά, τοπογραφία του κερατοειδούς χιτώνα με Pentacam και παχυμετρία του κερατοειδούς. Με την τοπογραφία κερατοειδούς με Pentacam HR παίρνουμε καμπυλομετρικό χάρτη της πρόσθιας επιφάνειας του κερατοειδούς, υψομετρικό χάρτη τόσο της πρόσθιας όσο και της οπίσθιας επιφάνειας του κερατοειδούς καθώς επίσης και παχυμετρικό χάρτη σε όλη την επιφάνεια του κερατοειδούς. Το Pentacam ΗR συμβάλει καθοριστικά στην έγκαιρη διάγνωση υποκλινικών περιπτώσεων κερατοκώνου. Επίσης αποτελεί εξαιρετικά ευάισθητο μηχάνημα στην ανίχνευση επιδείνωσης ήδη υπάρχοντος κερατοκώνου.
Σε περιπτώσεις ασθνεών που διαπιστώνεται επιδείνωση του κερατοκώνου υπάρχει ένδειξη θεραπείας με διασύνδεση κερατοειδούς (cross linking) για την σταθεροποίηση της πάθησης. Σε ορισμένα περιστατικά μπορεί να γίνει συνδυασμός της διασύνδεσης του κερατοειδούς με σμίλευση με το Excimer laser, είτε με φωτοθεραπευτική κερατεκτομή (PTK), είτε με τοπογραφικά κατευθυνόμενη σμίλευση (Topography Guided Ablation). Επίσης τα τελευταία χρόνια έχουμε στην διάθεση μας ειδικό software για τοπογραφικά κατευθυνόμενη διασύνδεση κερατοειδούς.
Ασθενείς με πολύ προχωρημένο κερατόκωνο, των οποίων η οπτική οξύτητα είναι πολύ χαμηλή και ο κερατοειδής ιδιαίτερα λεπτός, έχουν ένδειξη για μεταμόσχευση κερατοειδούς. Στις περιπτώσεις αυτές μπορέι να γίνει είτε ολικού πάχους κερατοπλστική είτε εν τω βάθει πρόσθια κερατοπλαστική (Deep Anterior Lamellar Keratoplasty). Η επιτυχία της μεταμόσχευσης του κερατοειδούς στον κερατόκωνο έχει μεγάλο ποσοστό επιτυχίας που φθάνει το 95%.
Ο κερατόκωνος αποτελεί αντένδειξη για διαθλαστική επέμβαση διόρθωσης μυωπίας με το Εxcimer laser.